آنچه در این مقاله خواهید خواهند
تعریف جدول بتنی پیش ساخته
جدول بتنی پیش ساخته یکی از انواع قطعات بتنی پیش ساخته می باشد. این قطعه برای جداسازی سطوح مختلف با ترازهای مختلف به منظور مشخص کـردن مسـیرهای تـردد,ایجاد جوی آب و باغچه یا فضای سبز بکار می رود.
تعاریف مشخصات
طول جدول: فاصله دو انتهای جدول در جهت طولی در هنگام نصب
ارتفاع جدول: فاصله قائم بین سطح زیرین و سطح بالایی جدول در هنگام نصب
کف (سطح زیرین) جدول: سطح افقی تحتانی جدول که پس از نصب در تماس با زمین قرار می گیرد.
سطح نمایان جدول (سطح ترافیکی) : سطحی که پس از نصب, قابل رویت است و توسط تولید کننده مشخص می گردد و ممکن است ویژگی های متفاوتی با سایر سطوح بیرونی یا بخش های درونی داشته باشد.
پخی: لبه شیبدار جدول می باشد.
گوشه: محل تقاطع دو سطح یا وجه جدول که می تواند گرد یا پخ گونه باشد.
ابعاد مشخصه یا اظهار شده: ابعاد و اندازه های جدول که توسط تولید کننده و یا خریدار مشخص می شـود و در قـرارداد بـین دو طـرفذکر می گردد و ابعاد واقعی باید به توجه به رواداری مجاز منطبق بر آن باشد.
ابعاد واقعی: ابعاد و اندازه های جدول که در عمل پس از تولید بدست می آید و باید با توجه به رواداری مجاز منطبق بر ابعاد مشخصه یا اظهار شده باشد.
تعاریف مشخاصت
سیمان: بخشی از مواد سیمانی که از کارخانه تولید کننده تحت عنوان سیمان های پرتلند سفید یـا خاکسـتر ی و سـیمان هـا ی آمیختـه پوزولانی یا سرباره و یا پودر سنگی خریداری و تهیه می شود.
مواد سیمانی (مواد چسباننده): همه موادی که در تشکیل ژل سیمان و افزایش استحکام و مقاومت و چسبانندگی خمیر سیمان در طـولزمان موثر می باشند اعم از اینکه از خواص هیدرولیکی (مانند سرباره) یا پوزولانی برخوردار باشند. پودر سنگ اضافه شده به بـتن جـزومواد سیمانی نمی باشد.
کارآیی بتن: کارآیی متناسب با عکس مجموع انرژی بکار رفته جهت انتقال و ریختن بتن به درون قالـب , جا یـدهی, تـراکم و پرداخـتسطح آن می باشد. هرچه انرژی بیشتری مورد نیاز باشد, سطح کارآیی کمتری را خواهیم داشت.
روانی بتن: یکی از ابعاد کارآیی بتن می باشد که به وسیله مخروط ناقص آبراهام تحت عنوان آزمایش افت (اسـلامپ) یـا روانـی انـدازهگیری می شود.
بتن حبابدار: بتن حاوی جباب های بسیار ریز با فاصله کمتر از 2/0 میلی متر در خمیره سیمانی به نحوی که این حباب ها با چشم غیـر مسلح قابل مشاهده نیستند و با افزودن مواد حبابزا به بتن و به صورت عمدی به وجود می آیند. بـتن هـای دارای هـوا کـه بـه صـورتناخواسته با مصرف روان کننده یا عدم تراکم کافی هوادار شده اند بتن حبابدار محسوب نمی شوند.
بهر: بهر یا مجموعه عبارت است از جداولی که در یک نوبت کاری یا یک روز تولید می شود.
شکل و ابعاد هندسی جداول بتنی پیش ساخته
مورد نیاز ارائه شده است. شکل و ابعاد ارائه شده جنبه توصیه ای دارد. بدیهی است طراح می تواند بر اساس نیاز طرح، نسبت به استفاده از اشکال و ابعاد دیگر متناسب با طرح و با ذکر دلائل اقدام نماید.
در جهت اقتصادی نمودن مصرف جداول، ضخامت جداول به حـداکثر150 میلیمتر محدود گشته است. همچنین طول جداول بتنی حداقل برابر 700 میلیمتر و جدول بتنی جوی آب حداقل 500 میلیمتـر در نظر گرفته شده است که با توجه به شرایط طرح، تکنولوژی تولید و نصب، خواسته و سفارش خریدار می تواند تـا طـول 1000 میلیمتـرافزایش یابد.
در این صورت برای نصب اینگونه جداول بهتر است از وسایل مکانیکی به منظور کمک به نیروی انسانی در جهـت ایجـادسهولت در جابجایی و نصب استفاده شود.
نصب جدول بتنی پیش ساخته
این قسمت کلیاتی در خصوص نصب و اجرای جدول بتنی پیش ساخته و آبرو های بتنی پـیش سـاخته بعنـوان جـدا کننـده در محـل تلاقـی مسیرهای سواره رو، پیاده رو و فضای سبز حاشیه خیابان ها و بزرگراه ها را در بر می گیرد که بر اساس چهار شاخص ذیل ارائه گردیـدهاست:
- در نظر گرفتن شرایط ترافیکی مسیر پیاده، خیابان و یا بزرگراه بمنظور انتخاب جزئیات اجرایی مناسب
- انتخاب تیپ جدول پیش ساخته قابل استفاده در جزئیات مورد نظر
- هدایت آبهای سطحی در محل تلاقی مسیرهای سواره رو، پیاده رو و فضای سبز و روفوژ میانی
- آماده سازی اولیه و مراحل اجرایی نصب جدول یا آبرو بتنی پیش ساخته
جزییات اجرایی جنبه پیشنهادی دارد و طراح می تواند بر اساس نیاز طرح نسبت به ارائه جزییات اجرایی متناسب با طـرح بـاذکر دلائل اقدام نماید. در زمان اجرا و نصب انواع جداول و آبرو ها توصیه می شود از روش اجرای بدون درز (کمتـر از 2 میلیمتـر) بـهمنظور ایجاد نمای بهتر استفاده شود.
با توجه به محدویت ها و مقتضیات اجرایی فاصله بین جداول و یا آبرو های بتنی پـیش سـاخته رامی توان حداکثر تا 25 میلیمتر افزایش داد. در صورتیکه درز بین جداول با ملات بندکشی پر شود، لازم است عرض درزها با اسـتفاده ازملات حاوی یک قسمت حجمی سیمان و سه قسمت حجمی ماسه ریزدانه پر شود.
ارتفاع آزاد جداول نصب شده از تراز سطح روسازی در صورت پیش بینی اجرای مجدد روسازی بر روی روسازی قدیم، می تواند حداکثر تا 50 میلیمتر افزایش یابد. همچنین در صورتیکه از بتن ریزی در جا بعنوان آبرو ( تیپ های 11 الی 14 ) و یا بعنوان پشت بند و کف انهار در معرض آب ( تیپ 20 ) استفاده گردد، رده بتن باید حداقل 30C و نسبت آب به مواد سیمانی کمتر از 0/45 اختیارگردد.
مشخصات فنی و راهنمای تولید جداول بتنی پیش ساخته
مشخصات مصالح مصرفی
سیمان مصرفی در جداول می تواند به صورت سیمان پرتلند طبق ویژگی های استاندارد ملی ایـران بـه شـماره 389, یـا بـه صورت سیمان آمیخته پوزولانی طبق ویژگی های استاندارد 3432 ایران, یا به صورت سیمان آمیختـه سـرباره ای طبـق ویژگـی هـای استاندارد 3517 و یا به صورت سیمان آمیخته پودر سنگی (پرتلند آهکی) منطبق با ویژگی های استاندارد 4220 ایران باشد. در صـورتیکه از سیمان پرتلند سفید استفاده شود باید منطبق بر استاندارد 2931 ایران باشد.
سنگدانه ریز و درشت مصرفی به جز در موارد مندرج در این مشخصات باید منطبق بر استاندارد 302 ایران باشد.
در مواردی که استفاده از پودرسنگ برای ساخت بتن مورد نیاز می باشد, لازم است با رعایت محدودیت مـواد ریزتـر از الـک75 میکرون در سنگدانه درشت و ریز، پودرسنگ مورد نیاز جداگانه طبق طرح مخلوط مورد نظر در هنگـام اخـتلاط اضـافه شـود. پـودرسنگ مازاد بر حد مجاز مندرج در مشخصات سنگدانه ریز و درشت حتما باید به صورت جداگانه طبـق مشخصـات (پیوسـت 3) تهیـه ومطابق با مقادیر طرح اختلاط در هنگام ساخت بتن به سایر اجزای آن اضافه گردد.
در صورتی که از افزودنی های شیمیایی استفاده شود لازم است منطبق بر استاندارد 2930 ایران باشـد. از آن جـا کـه انجـام آزمایش های مورد نظرگاه پرهزینه و زمان بر می باشد لازم است در صورت درخواست کارفرما گواهی انطباق با استاندارد مزبـور توسـط تولیدکننده افزودنی صادر شود. در صورتی که افزودنی مورد استفاده دارای استاندارد ملی ایـران نباشـد لازم اسـت منطبـق بـر یکـی ازاستانداردهای ASTM C494 یا EN934 باشد.
مشخصات و طرح مخلوط بتن (تعیین نسبت ها و مقادیر اجزای بتن)
حداقل عیار مواد سیمانی شامل سیمان و سایر مواد چسباننده در جدول بتنی پیش ساخته با حداکثر اندازه 20 میلـی متـر 250 کیلـو گرم در مترمکعب و حداکثر آن 400 کیلوگرم در مترمکعب بتن می باشد. بدیهی است دستیابی به ویژگی های مطلوب بتن بـا توجـه بـه مقـدارمواد سیمانی که در طرح مخلوط بتن پیش بینی می شود میسر می گردد و باید در محدوده فوق باشد. در صـورت بـروز مشـکل بایـد از افزودنی ها استفاده شود.
در صورت استفاده از حداکثر اندازه کوچکتر از 20 میلی متر، حداقل و حداکثر سیمان مصرفی افزایش مـی یابـد.
در صورتی که برای مقابله با شرایط محیطی و سولفاتی نیاز به ایجاد حباب هوای عمدی وجود داشته باشد حداقل مقـدار آناز جدول زیر تعیین می شود.
حداقل درصد حباب هوا در بتن
حداکثر اندازه اسمی سنگدانه بتن (میلی متر) | شرایط محیطی | ||
9/5 | 12/5 | 20 | |
5 | 4/5 | 4 | ملایم (A) |
6 | 5/5 | 5 | متوسط (B) |
6 | 5/5 | 5 | شدید (C) |
7/5 | 7 | 6 | خیلی شدید (D) |
مقاومت فشاری مشخصه بتن
مقاومت مشخصه استوانه ای 28 روزه بتن برای جداول بتنی با مقاومـت خمشـی معمـولی 30 مگاپاسـکال و بـرای مقاومـت خمشی متوسط 35 مگاپاسکال و برای مقاومت خمشی زیاد برابر 40 مگاپاسکال می باشد.
جذب آب نهایی مشخصه بتن
حداکثر درصد جذب آب نهایی مشخصه نمونه بتنی استوانه ای یا مکعبی برای بتن ها در شرایط محیطی متوسط و شـدید 4 درصد در سن 28 روزه نگهداری شده در شرایط استاندارد می باشد. در شرایط خیلی شدید حداکثر جذب آب نهایی مشخصه مورد نیاز به میزان 20 درصد کمتر از مقادیر فوق می باشد. در شرایط محیطی ملایم مقدار جذب آب نهایی برای جداول 5/6 درصد می باشد.
در صورتیکه آزمایش روی مغزه انجام شود حداکثر متوسط درصد جذب آب به ترتیب 4/8 و 6/8 خواهد بود.
موارد دیگر مورد بحث در خواص جدول بتنی پیش ساخته عبارت است از:
دوام مشخصه بتن
جذب آب نهایی مشخصه بتن
افت وزنی مشخصه بتن در آزمایش یخبندان
مقاومت ویژه الکتریکی مشخصه بتن
عمق نفوذ آب مشخصه تحت فشار در بتن
محدودیت های شیمیایی بتن جداول
جایدهی و تراکم بتن در مراحل ساخت جدول
روش های مختلفی برای تراکم جدول بتنی پیش ساخته در قالب جدول وجود دارد که عبارتند از:
تراکم با لرزش درونی (لرزاننده خرطومی)
تراکم با لرزاننده متصل به قالب یا ویبره بدنه
تراکم با میز لرزان
تراکم با لرزاننده سطحی
تراکم دستی
تراکم بتن در روش فشاری خشک
تراکم بتن در روش فشاری تر
عمل آوری جدول بتنی پیش ساخته
پس از تولید جدول و قالب برداری آن، عمل آوری جدول بتنی آغاز می شود که روش های مختلفی دارد،
یکی از آن روش ها، عمل آوری تسریع یافته است.
مقاله عمل آوری بتن با بخار (steam curing) یکی از روش های عمل آوری است.
حمل, انبار کردن, بسته بندی و نشانه گذاری جداول بتنی
حمل جداول
حمل جداول در دو مرحله ممکن است انجام شود. ابتدا در کارگاه یا کارخانه تولید جداول، ممکن است جداول از محـل اولیـه تولید و قالب گیری به نقطه جدیدی برای عمل آوری یا انبار کردن حمل گردد.
در مرحله بعد, حمل جداول از کارگاه یا کارخانه به محل تحویل یا محل مصرف مورد نظر می باشد. حمل ابتدایی (درون کارگاهی) الزاما با مسئولیت تولید کننده (فروشنده) انجام می شـود . امـاحمل بعدی (برون کارگاهی) ممکن است با مسئولیت تولید کننده یا مسئولیت خریدار (با توجه به نوع قرار داد بین دو طرف) انجام گردد.
بسته بندی جداول بتنی
جداول برای حمل برون کارگاهی، باید بسته بندی شده باشند. برای این کار جداول بایـد بـر روی یـک سـکوی مناسـب بـاحداقل ارتفاع 5 سانتی متر از زمین قرار گیرد و به کمک یک تسمه پلاستیکی یا فلزی کاملا بـر روی سـکو ی مناسـب و در تمـاس بـایکدیگر به صورت محکم بسته شوند. برای این که گوشه جداول در اثر محکم کردن تسمه آسیب نبیند لازم است از ورقه هـایی بـرای توزیع تنش استفاده گردد.
انبار کردن جداول بتنی
محل انبار کردن جدول بتنی پیش ساخته (پس از انتقال از محل تولید) باید کاملا هموار باشد, به ویژه اگر کف محل انبار سـخت باشـد. در صورتی که کف هموار نباشد لازم است با ریختن ماسه نرم و ریز، بستر مناسبی را برای قرار دادن جداول بر روی این سـطح فـراهم نمود. بدیهی است اگر جداول بر روی سکو قرار گیرند محدودیت خاصی وجود نخواهد داشت.
نشانه گذاری جداول بتنی
مشخصات جداول بر روی بارنامه جداول و یا صورتحساب (فاکتور) و اظهار نامه تولید کننده باید دقیقا قید شود و منطبـق بـاتوافق نامه یا قرارداد و اصلاحیه های آن باشد.
ویژگی های مطلوب جداول بتنی (معیارهای پذیرش)
مشخصات فیزیکی و مکانیکی و دوام
درصد وزنی جذب آب نهایی جداول کامل
درصد جذب آب نهایی مغزه حاصله از جدول
مقاومت خمشی جداول بتنی
مقاومت خمشی تیر معادل حاصله از جدول بتنی و مقاومت کششی جدول
مقاومت و پایداری در برابر یخبندان و آبشدگی همراه با نمک های یخ زدا
مقاومت ویژه الکتریکی جداول بتنی
عمق نفوذ آب تحت فشار
مشخصات ظاهری
مشخصات هندسی
منابع ، مراجع و ماخذ
مشخصات فنی، راهنمای تولید و پذیرش قطعات پیش ساخته جدول بتنی، معاونت عمرانی شهرداری تهران
- محسن تدین: عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا
- فریدون رضایی: عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا
- سید مسعود نصر آزادانی: عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران
- En 1340:2003, Concrete kerb units – requirements and test methods
- En 206-1:2000, Concrete part 1: specification, performance production and conformity En 147-1: Cement-composition, specification and conformity criteria part 1: common cements
- En 12620, Aggregates for concrete including those for use in roads and pavements En 934-2, Admixtures for concrete and mortar and grout – part2: Concrete admixtures definition and requirements
- ACI 116R-00, Cement and concrete terminology
- ACI 201.2R-01, Guide to durable concrete
- ACI 212.3R-04, Chemical admixtures for concrete
- ACI 221R-96, Guide for use of normal weight and heavy weight aggregate in concrete
- ACI 221.1R-98, State –of-the-art report on alkali –aggregate reactivity
- ACI 224R-01, Control of cracking in concrete structures
- ACI 224.1R-93, Causes, evaluation and repair of cracks in concrete structures ACI 225R-99 Guide to the selection and use of hydraulics cements
- ACI 304R-00 Guide for measuring, mixing, transporting and placing concrete
- ACI 305R-99, Hot weather concreting
- ACI 306R-88, (reapproved 97) Cold weather concreting
- ACI 306.1-90, (reapproved 98) Standard specification for cold weather concreting
- ACI 308R-01, Standard practice for curing concrete
- ACI 308.1-98, Standard specifications for curing concrete
- ACI 309R-05, Guide for consolidation of concrete
- ACI 347-04, Guide to form work for concrete
- ACI 301-05, Specification for structural concrete
- ACI 229-99, Controlled low – strength material
- Eible J., Euro design handbook, concrete structures, Ernst and sohn 1994-96
آئین نامه بتن ایران (آبا) تجدید نظر اول _ نشریه شماره 120 سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، 1379 تفسیر بخش اول
آئین نامه بتن ایران “کلیات، مصالح و مسائل اجرائی: تجدید نظر اول” ، ضمیمه نشریه شماره 120، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، 1383