(حقوق این متن متعلق به سایت ویکی بتن می باشد)
- مزیت و برتری روسازی آسفالت و بتن نسبت به هم؟
- شیوه ونکات نگهداری روسازی بتنی و آسفالتی چگونه است؟
- نکات مهم که بر روی تصمیم شما در انتخاب نوع روسازی اثر می گذارد؟
از گذشته رو سازی ها به دو بخش انعطاف پذیر و صلب تقسیم بندی می شد. اگرچه این دسته بندی بسیار ساده و ابتدایی است اما به خوبی نحوه ی واکنش سطح به بارگذاری وارده را تفسیر می کند.
یکی از روسازی های انعطاف پذیر، آسفالت است. ساختار این نوع روسازی از اجرای یک لایه نازک آسفالت بر روی اساس و زیراساس است. لایه های مذکور عموما از جنس سنگ و قلوه سنگ می باشد که بر روی یک بستر متراکم (خاک) اجرا می شود. اما روسازی های صلب از اجرای لایه رویه بر روی زیر اساس (با و بدون اجرای اساس) اجرا می شود.
مهمترین تفاوت در بین روسازی های صلب و انعطاف پذیر نحوه ی انتقال بارهای وارده به زیراساس است. در روسازی های صلب به علت صلبیت و سختی بالا تمایل به پخش بار در سطح بزرگتری بیشتر است. به عبارت دیگر تنش وارده به زیراساس کمتر است. ناکفته نماند دال های بتنی خود نقش بسیاری را در ظرفیت پذیری این نوع روسازی ها برعهده دارند (پس توجه به نوع ساخت آنها بسیار حایز اهمیت است). روسازی های انعطاف پذیر به دلیل ماهیت انعطاف پذیر مصالح تشکیل دهنده توانایی پخش یکنواخت بار همانند روسازی بتنی را ندارد. بنابراین روسازی های انعطاف پذیر عموما دارای تعداد لای های بیشتر و با ضخامت بالاتری برای انتقال یک بار مشابه به نسبت روسازی بتنی است. همچنین دوره زمان تعمیر و شکل ظاهری روسازی صلب با گذشت زمان تغییرات بسیار اندکی را در مقایسه با روسازی انعطاف پذیر دارد.
فاکتور اساسی در طراحی روسازی های صلب، مقاومت سازه ای بتن است. بنابراین تغییرات کوچک در مقاومت زیراساس اثرات نامحصوصی بر ظرفیت بلاربری سیستم دارد. در حالی که مهمترین فاکتور در روسازی های انعطاف پذیر استحکام و ظرفیت باربری لایه های زیرین است.
یکی دیگر از تمایز عملی بین روسازی های صلب و انعطاف پذیر این است که روسازی صلب فرصت هایی را برای تقویت، تغییر بافت و رنگ را فراهم می آورد در حالی که در آسفالت امکان پذیر نیست. این تغییرات باعث افزایش مقاومت، زیبایی و ایمنی سطح می شود. دوره بهسازی در روسازی های بتنی در قیاس با آسفالتی، ۱۰ الی ۱۵ سال بیشتر است.
الف – روسازی انعطاف پذیر ب- روسازی صلب
در گذشته آسفالت سهم بسیاری از روسازی ها را بر عهده داشت. اما با گذشت زمان این سهم به مرور کاسته شد و جای خود را به روسازی صلب داد. علت این امر را می توان در نحوه ی ساخت آنها دانست. آسفالت از سنگدانه هایی که توسط قیر بهم متصل شده اند ساخته شده است. قیر یک ماده تیره و چسبنده است که از روغن خام حاصل می شود. اما روسازی بتنی رنگی روشن و ذاتی غیر چسبنده دارد. اگرچه از لحاظ قیمتی در ابتدا پایین تر از بتن است اما با گذشت زمان هزینه های تعمیر و نگهدار آن بسیار بیشتر از بتن است.
| خصوصیات | روسازی منعطف | روسازی صلب |
| هزینه | کم | بالا |
| دوام | پایین | بالا |
| مقاومت حرارتی | تغییر شکل در مقابل افزایش حرارت هوا | – |
| طول عمر | بیش از ۲۰ سال | بیش از ۴۰ سال |
| نگهداری | بعد از ۳ تا ۵ سال نیازمند ترمیم | در صورت اجرای صحیح فاقد نیاز به ترمیم |
| قابلیت انتخاب سطح نهایی | ثابت | انتخاب در بافت و رنگ |
| رنگ | تیره (مشکی) | طیف وسیعی در رنگ |
| نیازمند روکش مجدد | دارد | ندارد |
| ترمیم | آسان | سخت |
پس می توان گفت:
- روسازی های صلب نیازمند تعمیرات کمتر به نسبت انعطاف پذیر است.
- روسازی های صلب مقاومت بالاتری در مقابل طیف وسیعی از مواد شیمیمایی به نسبت روسازی انعطاف پذیر است.
- طیف انتخاب رنگ و بافت در روسازی های بتنی بیشتر از آسفالتی است.
- طول عمر و سرویس دهی روسازی بتنی بیشتر از آسفالتی است.
- قابلیت بازیابی مجدد سطح در روسازی بتنی وجود دارد (با اجرای یک لایه ساب روسازی به حالت اولیه بر می گردد).
- روسازی های صلب در مقابل حرارت دارای اعوجاج نمی شوند.
- در مقابل تنش های ناشی از ترمز وسایل نقلیه دارای اعوجاج نمی شوند.
- ضخامت لایه کل روسازی در روسازهای صلب بسیار کمتر از روسازی انعطاف پذیر است.
- در روسازی صلب آسیب کمتری به زیراساس در مقایسه با روسازی انعطاف پذیر وارد می شود
- …
بتن ماده ای ارزان اما تعمیرات آن گران است. دوام و سرویس دهی بتن در برابر آسفالت بسیار بالا است. کف سازی های پایه سیمانی (رنگی و غیررنگی) با استفاده از روش های متفاوتی بسته به نوع کاربری، محل بهره برداری، محدودیت های اجرایی و … اجرا می گردد. هدف از اصلاح سطح، به دست آمدن یک سطح با ویژگی های مناسب جهت تسهیل در تردد است. سطح بایستی در تمامی شرایط سرویس دهی نظیر باربری، مقاومت در برابر شرایط جوی مختلف، ظرفیت سرویس دهی و بهره برداری خود را حفظ و دچار آسیب هایی نظیر ترک خوردگی، قلوه کن شدن و تورق نشود. در صورت رعایت نکردن ضوابط و الزامات لازم در تمامی مراحل کار و بوجود آمدن نقص و عیب، نیاز به ترمیم و اصلاح می باشد. ترمیم و اصلاح علاوه بر صرف هزینه های بالا باعث برهم خوردگی زیبایی ظاهری سطحی می شود.
روش های اجرای کف سازی پایه سیمانی:
۱- استفاده از بتن ساده
۲- استفاده از سیستم های کف سازی صنعتی
در ادامه به بررسی هر یک از روش های ذکر شده در فوق می پردازیم.
- بتن ساده
همانطور که پیش تر ذکر شد یکی از اهداف کف سازی قابلیت باربرداری و تحمل تنش های وارده در کنار افزایش خصوصیات مکانیکی سطح است. به همین علت استفاده از یک بتن با دوام و مقاومت بالا (بتن های با کارایی بالا (UHPC)، لازمه ی کار می باشد.
بتن های معمولی بدون استفاده از افزودنی های شیمیایی و معدنی، دوام، مقاومت در برابر سایش، مقاومت در برابر ضربه و جذب انرزی بالایی ندارند. و بعد از مدتی سطح دچار سایش و آسیب می شود. سطوح و عرشه ها بیش از سایر اجزای ساختمان در معرض تنش قرار دارند. بنابراین طراحی مناسب و علمی این اجزا امری غیر قابل انکار است. علاوه بر محافظت بالا از سطح و عرشه ها به علت قرار گرفتن درمعرض دید از نظر ویژگی های بصری نیز بایستی مورد توجه قرار گرفته شود.
از آنجا که تمامی کارخانه های ساخت و تولید بتن آماده از سیمان سیاه در ساخت بتن بهره می گیرند، لذا رنگی نمودن بتن کار مشکلی می باشد و نیاز به استفاده از مقدار بالای پیگمنت رنگی در بتن، جهت رسیدن به رنگ دلخواه می باشد. استفاده از مقدار بیش از حد پیگمنت رنگی در بتن باعث ایجاد اثرات سو و زیان باری در بتن می شود. از جمله این اثرات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاهش شدید مقاومت فشاری،کششی و خمشی بتن (تا بیش از ۵۰ درصد)
- افزایش نفوذپذیری بتن بدلیل استفاده از مقدار پیگمنت زیاد
- مستعد بودن بتن در برابر ایجاد و رخداد ترک های سطحی و سازه ای
- کاهش مقاومت سایشی بتن
- ایجاد یک بتن با ساختار فیزیکی و شیمیایی ضعیف
- مستعد آسیب در برابر طیف وسیعی از مواد شیمیایی نظیر بنزین، روغن و …
- ایجاد سطحی با تولید گرد و غبار رنگی و آزردگی خاطر استفاده کنندگان
- و …
در کنار معایب اشاره شده نا گفته نماند که دارای مزیت سهولت در اجرا می باشد.
در راستای کاهش و از بین بردن قسمت اعظمی معایب اشاره شده، بکارگیری روش و اجرای کف به صورت سیستم های صنعتی پیشنهاد می گردد.
اجرای این سیستم ها بصورت دو مرحله ی همزمان است. در این سیستم در مرحله ی اول ابتدا بتن آماده ریخته شده و سطح آن پرداخت می شود و در مرحله دوم ملات سخت کننده (ملاتی) بر روی آن اجرا می شود. این دو مرحله هم زمان اجرا شده و قبل از خشک شدن سطح بتن زیرین، بایستی بدلیل احتمال رخداد عدم چسبندگی قسمت فوقانی اجرا شود. این محصول دارای سنگدانه های فلزی فروسیلیکون (فاقد زنگ زدگی) است. این محصول گزینه مناسبی برای کف سازی های صنعتی مقاوم در برابر سایش و ضربه است. سنگدانه های موجود در این محصول غالبا از جنس سیلیس درجه یک (کوارتز) است. پوزولان های موجود در این محصول علاوه بر کنترل حرارت سیمان و رتک های پلاستیک اولیه موجب افزایش دوام و ریزاختار سطح می شود. حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد محصولات پایه سیمانی را سنگدانه ها تشکیل می دهد. بنابراین، دانه بندی مهندسی شده در کنار انتخاب نوع سنگدانه ها موجب افزایش خصوصیات این محصول شده است.
اجرای سیستم های صنعتی نیاز به تخصص و مهارت بالایی دارد. کنترل بتن زیرین، زمان اجرای مرحله ی دوم، پرداخت سطوح در مرحله ی اول و دوم و …. در ادامه به بررسی و نکات و مزایای استفاده از سیستم های کف سازی صنعتی می پردازیم. از مزایای این روش می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اجرای سریع و یکپارچه بر روی بتن تازه
- سهولت اجرا
- محافظت بهتر در محل درزها، با اعمال روش های خاص
- مقاومت فشاری ، کششی و خمشی نسبت به سایر بتن ها
- ایجاد سطح نهایی غیر لغزنده
- نفوذپذیری اندک
- عدم جذب و تولید گرد و غبار
- دوام زیاد
- مقاومت بالا در برابر عوامل مهاجم محیطی
- پایداری زیاد در برابر بارهای استاتیکی زیاد
- بدون ترک خوردگی وانقباض
- انبساط کنترل شده و مطلوب
- مقاومت و دوام زیاد به دلیل وجود پوزولان ها
